Đồ gá là gì?
Đồ gá là một loại trang bị công nghệ, một thiết bị phụ trợ được sử dụng để định vị, kẹp chặt và giữ ổn định phôi (chi tiết cần gia công) ở một vị trí chính xác so với dụng cụ cắt (như dao phay, mũi khoan, đá mài...).
Hãy tưởng tượng bạn cần khoan một lỗ chính xác vào giữa một tấm gỗ. Nếu chỉ dùng tay giữ, lỗ khoan sẽ dễ bị lệch. Nhưng nếu bạn có một chiếc khuôn giữ chặt tấm gỗ và có sẵn một lỗ dẫn hướng cho mũi khoan, công việc sẽ trở nên dễ dàng, nhanh chóng và chính xác tuyệt đối. Chiếc khuôn đó chính là một ví dụ đơn giản về đồ gá.
Trong sản xuất công nghiệp, vai trò của đồ gá còn quan trọng hơn gấp bội. Nó đảm bảo rằng hàng nghìn, hàng vạn sản phẩm được tạo ra đều có sự đồng nhất và chính xác như một.
Chức năng và vai trò cốt lõi của đồ gá
Một hệ thống đồ gá được thiết kế tốt sẽ thực hiện những nhiệm vụ quan trọng sau:
Định vị phôi (Locating): Đây là chức năng quan trọng nhất. Đồ gá sẽ xác định và hạn chế tất cả các bậc tự do chuyển động của phôi trong không gian (3 phương tịnh tiến và 3 phương xoay), đảm bảo phôi nằm ở một vị trí duy nhất và chính xác theo yêu cầu của bản vẽ kỹ thuật.
Kẹp chặt phôi (Clamping): Sau khi đã định vị, cơ cấu kẹp của đồ gá sẽ tạo ra một lực đủ lớn để giữ chặt phôi, chống lại lực cắt, rung động và momen xoắn sinh ra trong quá trình gia công, đảm bảo phôi không bị xê dịch.
Dẫn hướng dụng cụ cắt (Guiding - đối với đồ gá khoan, khoét, doa): Một số loại đồ gá (Jig) còn có thêm chức năng dẫn hướng cho dụng cụ cắt, giúp xác định vị trí tương quan chính xác giữa dao và phôi.
Tạo ra các chuyển động gia công phức tạp: Đồ gá có thể được thiết kế để tạo ra các chuyển động quay, phân độ mà máy công cụ không có sẵn.
Gá đặt phôi lên máy: Giúp việc lắp đặt phôi lên bàn máy công cụ một cách nhanh chóng và chính xác.
Nhờ thực hiện tốt các chức năng này, đồ gá đóng vai trò then chốt trong việc:
- Nâng cao độ chính xác và chất lượng sản phẩm.
- Tăng năng suất lao động, giảm thời gian phụ.
- Giảm yêu cầu về tay nghề của công nhân.
- Mở rộng khả năng công nghệ của máy móc.
- Đảm bảo an toàn cho người vận hành.
Phân loại đồ gá gia công phổ biến
Dựa vào các tiêu chí khác nhau, đồ gá được phân thành nhiều loại. Hiểu rõ cách phân loại giúp doanh nghiệp lựa chọn được giải pháp phù hợp nhất.
Phân loại theo công dụng
Đồ gá gia công: Sử dụng trực tiếp trong quá trình cắt gọt kim loại.
Đồ gá kiểm tra (Checking Fixture): Dùng để kiểm tra độ chính xác của các chi tiết sau khi gia công (ví dụ: kiểm tra vị trí lỗ, độ phẳng, biên dạng...).
Đồ gá lắp ráp (Assembly Fixture): Hỗ trợ quá trình lắp ráp các chi tiết lại với nhau để tạo thành một cụm hoặc sản phẩm hoàn chỉnh, đảm bảo vị trí tương quan chính xác giữa các chi tiết.
Phân loại theo mức độ chuyên môn hóa
Đồ gá vạn năng: Có thể sử dụng để gá đặt nhiều loại chi tiết khác nhau có hình dạng và kích thước đa dạng (ví dụ: ê tô, mâm cặp 3 chấu, bàn gá xoay...). Loại này phù hợp với sản xuất đơn chiếc, loạt nhỏ.
Đồ gá chuyên dùng: Được thiết kế và chế tạo riêng để gá đặt cho một loại chi tiết cụ thể. Tuy chi phí ban đầu cao nhưng mang lại độ chính xác và năng suất vượt trội, phù hợp cho sản xuất hàng loạt, hàng khối.
Đồ gá tháo lắp (lắp ghép): Được lắp ghép từ các chi tiết tiêu chuẩn hóa, có thể thay đổi kết cấu để gá đặt các loại chi tiết khác nhau.
IDMEA - Chuyên gia thiết kế và chế tạo đồ gá gia công theo yêu cầu
Việc chế tạo một bộ đồ gá không chỉ đơn thuần là hàn ghép các thanh kim loại. Đó là cả một quá trình đòi hỏi sự tính toán kỹ thuật chính xác, am hiểu sâu sắc về nguyên công và kinh nghiệm thực tiễn. Một đồ gá kém chất lượng có thể phá hỏng hàng loạt sản phẩm, gây tổn thất lớn cho doanh nghiệp.
Với kinh nghiệm hơn 17 năm trong lĩnh vực tự động hóa và gia công cơ khí, IDMEA hiểu rõ tầm quan trọng của một hệ thống đồ gá được thiết kế và chế tạo chuẩn mực.
Hãy liên hệ ngay với IDMEA để nhận tư vấn và báo giá chi tiết:
IDMEA – GIẢI PHÁP TỰ ĐỘNG HÓA CÔNG NGHIỆP
- Điện thoại: 0987.841.586 | 0961.093.828
- Email: support@idmea.com
- Website: https://idmea.com
- Địa chỉ liên hệ: Xem tại đây